Salar de Uyuni en Potosi; Herfst, winter, lente en zomer in 4 dagen

Na onze avonturen in Argentinië nu dus vanuit Bolivia! Inmiddels zitten we hier nu 1,5 week en hebben we nog veel meer avonturen meegemaakt. Het begon al dat we ruim een half uur moesten wachten bij de grensovergang. Achteraf hoorden we dat de grens een paar dagen dicht is geweest i.v.m. stakingen, dus dat half uurtje was niet zo erg. Over de grens gelopen en dan sta je in Bolivia, meteen een ander sfeertje. Overal marktkraampjes en van die typische Boliviaanse/Indiaanse gezichten overal. Heel veel oude mensen ook die zo'n kraampje bemannen, maar ook vaak moeders met kinderen. Wat ook meteen opviel was dat de mensen zo klein zijn. Zelfs ik voel me hier een stuk groter dan iedereen. Uiteindelijk een busje gevonden naar de eerste stad Tupiza. Die zat al bijna vol, dus de laatste stoelen in de bus te pakken. Het bleek ook dat zo'n microbusje zelfs op stoelnummers verkocht wordt, nog nooit gezien! In Tupiza hebben we een tour geboekt naar de Salar de Uyuni (de zoutvlakte van Uyuni), samen met Jakob en Jana (het Duitse stel dat ook met ons de huurauto had gedeeld in Argentinië).  We hebben ook nog handschoenen en mutsen gekocht, voor 10 euro totaal, en omdat het aangeraden werd, hebben we ook nog pillen tegen hoogteziekte gekocht.

De volgende dag ging de 4 daagse tour van start. Buiten werden we opgehaald door onze gids en kok, met een behoorlijk nieuwe Toyota Landcruiser. Was echt een verrassing want we hadden op internet verschillende verhalen gelezen over het transport. We wisten niet helemaal wat we konden verwachten van de 4 dagen, alleen dat we op de 4e dag de beroemde zoutvlaktes gingen zien. Maar wat was de eerste dag al gaaf, alleen maar bergweggetjes genomen, met hele gave uitzichten, en vaak nog meer afgezonderd dan wat we in Argentinië gezien hebben. We hebben ook coca-bladeren ingeslagen op advies van Idel (onze gids). Dat is het lokale middel tegen hoogteziekte en vaak ook om scherp te blijven, daar gebruikt Idel het voor. De smaak viel niet tegen, meer een soort van theebladeren die je in je wang stopt en het sap daarvan daarna doorslikt. We zijn de eerste dag naar hoogtes geklommen van 4000 tot 4300 meter en niet echt last ergens van gehad. Dus wie weet werken ze wel of het is het placebo-effect…ook goed! We hebben heel veel dieren gezien, nog nooit zoveel lama's gezien, maar ook vicuñas (een soort bergherten), vogels, konijnen en zelfs struisvogels! Na nog veel meer uitzichten en een ruïne, zijn we aangekomen in het National park in het zuidelijkste puntje van Bolivia. Hier hadden we ook de eerste overnachting zonder douche. Bij het avondeten kregen we een lekkere soep, maar ook koude frietjes geserveerd. Was echt niet te nassen. Uiteindelijk kwam Leo (onze Boliviaanse kokkin) nog even langs om te zeggen dat de friet in de soep hoorde. Was een beetje vreemd, maar wel lekker! De 1-persoonsbedden waren redelijk breed, dus we zijn lekker bij elkaar in bed gekropen om elkaar warm te houden, onder 6 dekens. Dat was best nodig, het was echt superkoud!

De 2e dag zijn we er weer met de jeep op uit getrokken in het National park. Nog veel meer lama's gezien die in de nachtbescherming bij mensen thuis stonden. Steeds over wat kleine riviertjes heen gegaan en nog veel meer vette uitzichten. Als de foto's alleen al de helft weergeven van wat wij hebben gezien, dan is het al heel indrukwekkend! We zaten tegen de grens van Chili aan en in dit gedeelte lag er een centimeter of 10 sneeuw!! Heel onwerkelijk, een paar dagen geleden liepen we nog in onze korte broek en T-shirt van de zon te genieten, en nu helemaal ingepakt met jas, handschoenen, fleece etc. Laura heeft zelfs nog een sneeuwengel gemaakt. Ik ben voor zover ik weet nog nooit in zo'n verlaten landschap geweest als deze dagen. Als je soms een andere jeep ziet rijden lijkt het net alsof je in een reisprogramma beland bent. Na een heerlijke lunch hebben we in een thermaal bad mogen bijkomen, wat was dat lekker! Maar we kregen het dringende advies om niet langer dan 20 minuten erin te blijven i.v.m. de grote temperatuurwisselingen. We zijn verder gegaan op avontuur met de jeep en uiteindelijk bij de 2e blokhut aangekomen. 's Avonds nog genoten van de supermooie sterrenhemel en een bijna volle maan die ik nog nooit zo fel heb gezien. Het was echt heel koud, en we hebben niet heel veel uurtjes slaap gezien deze nacht ondanks een 5-dubbele laag dekens.

Maar 's ochtends hadden we ontbijt met pannenkoeken! En lag er een laagje verse sneeuw van 3 centimeter. We hadden ook allebei een barstende koppijn, wat weleens door de hoogte zou kunnen komen. Allebei een ibuprofen erin gekegeld en toen ging het wel weer. Daarna weer on the road en zijn we via een paar lagunes met flamingo's, in de sneeuw, onderweg gegaan richting de zoutvlakte van Uyuni. Ondanks de bewolking hadden we ook hier weer zoveel mooie uitzichten. Aan het eind van de middag kwamen we het eerste winkeltje tegen in 3 dagen, daar hebben we meteen een twix en een snicker ingeslagen en die smaakten heeeerlijk! Na nog een uurtje rijden kwamen we op de laatste overnachtingplaats aan, een zouthotel. Was echt apart, het hele hotel was gemaakt van zoutblokken, de vloer was helemaal van zoutkorrels en zelfs te tafeltjes, stoelen, en stukken van de lampen waren van zout. We mochten een nummertje trekken voor de eerste douche in 3 dagen, die natuurlijk heerlijk was. We sliepen hier op ongeveer 3700 meter (ongeveer 600 meter lager dan de laatste overnachting) en dat was een stuk warmer dan de vorige nacht.

Op de laatste tourdag ging de wekker om 5.20u, omdat we de zonsopgang op de zoutvlakte gingen kijken. Die was echt prachtig, wat een uitzichten op de zoutvlakte! Dat ding is gewoon zo groot als half Nederland, ongelooflijk. En voor zover we weten, de eerste zonsopgang die we samen zien! Er zijn een paar 'eilandjes' die uitsteken uit de zoutvlakte. We zijn naar de mooiste gereden en hebben daar een uurtje rondgewandeld tussen metershoge cactussen en mooie uitzichten. Ontbijt gehad aan de rand van het eilandje, het leek wel op koek-en-zopie aan de rand van een dichtgevroren meer. Na het heerlijke ontbijt hebben we de beroemde foto's locos genomen op een open stuk op de Salar. Echt grappig, doordat het perspectief zo open (of weg) is, kan je de raarste foto's nemen. Daar hebben we ook goed gebruik van gemaakt. Via een zoutmuseum en een marktje zijn we na de lunch afgezet in Uyuni. Wat kunnen we terugkijken op een geweldige tour! Zoiets is echt once in a lifetime. In Uyuni hebben we meteen even het stadje verkend, veel marktkraampjes, waar vooral Laura hier en daar koopdrang van krijgt. We nog over 2 hele leuke markten gegaan, waar we onze reistandenborstels hebben vervangen door precies dezelfde (alleen dan voor 50 cent per stuk!).

De volgende dag hadden we het ontbijt goed en wel achter de kiezen toen Jana en Jakob kwamen ontbijten. Die kregen te horen dat het ontbijt 18 Bolivares kostte. Dat hadden ze ons niet verteld, ze hadden zelfs gezegd dat het inclusief ontbijt was. We hebben onze spullen gepakt om naar de bus te gaan, toen zat er niemand bij de receptie, dus hebben we gewoon de sleutel neergelegd en zijn gegaan. De overnachting was al betaald en het ontbijt hadden we nu dus gewoon inclusief.

De volgende dag hebben we de bus gepakt naar Potosí, wat schijnbaar de hoogste stad ter wereld is van die grootte (4000m+). In de bus hebben we coca-bladeren maar weer tevoorschijn gehaald. Op dat moment vroegen de 2 Boliviaanse vrouwen in volledige klederdracht naast ons of ze ook een haffel mochten. Natuurlijk mocht dat, het is toch veel teveel voor ons en kost geen drol. In Potosi aangekomen hebben we een taxi gepakt naar de stad, maar liefst de 2e taxi van heel de reis tot nu toe. Blij dat we dat gedaan hadden, die straten zijn zo steil die wil je echt niet lopen op 4000 m. hoogte. Gelijk op ontdekking gegaan in de stad. Op het centrale plein een verse jus gescoord voor €0,40 per stuk! Deze op in het zonnetje op een bankje met een broodje met naast ons een bankje gevuld met 4 oude mannetjes. Iedereen zit maar een beetje te hangen daar. Vervolgens dankzij de footprint een heel leuk koffiebarretje gevonden en hier een heerlijke ijskoffie op! Laura had behoorlijke hoofdpijn en we waren zo moe, dat we vroeg naar bed zijn gegaan. Zo raar wat hoogte met je kan doen, snel buiten adem en vooral dus moe.

De eerste volle dag in Potosi hadden we een relaxdagje ingepland. We zouden een lokale bus nemen naar Tarapaya en vanaf daar lopen naar de warmwaterbron waar we konden zwemmen. Te voet naar het busstation, dit was de berg af dus goed te doen! Vooral leuk, allemaal kleine kraampjes waar ze van allerlei dingen verkopen, van katalysators voor coca, lokale kruiden tot pinda's en yoghurtjes. Dit was ons doel als lunch, een lekkere yoghurt halen en daar wat chocoladebollen voor erin. Ze bewaren niets koud hier, dus op hoop van zegen dan maar. Uiteindelijk voorin een microbusje gezet met achterin een bult lokale mensen. Een prachtige route door de bergen met natuurlijk weer lama's. De chauffeur zette ons af en wees ons de weg omhoog naar Ojo del Inca. Het was maar een 'wandelingetje' van 15-20 min. Maar omhoog!!! Jezus met een hoop gepuf en gehijg kwamen we er hoor! Echt heel apart, een krater van een vulkaan met een diameter van 100 meter en gevuld met water van 30 graden. Het was heel rustig, helaas ook bewolkt. Weeronline is toch ook niet echt te vertrouwen! Toch in de zwembroek en bikini en het water in. Heerlijk!! Maar zelfs zwemmen op hoogte is vermoeiend. Uit het water heel snel de kleren weer aan en heeft Laura zich ondergestopt met 2 winddichte jassen en een handdoek hoofd. Toch was het fijn, beetje lezen, spelletje spelen en eten! Uiteindelijk werd het nog best lekker met de temperatuur. Na een paar uur hielden we het voor gezien en zijn we terug naar de straat gelopen en de eerste en beste minibus aangehouden die ons naar Potosi kon brengen. Dit was een bus vol met schoolkinderen die terug kwamen van een excursiedagje bij andere warmwaterbronnen. Ze vonden het maar al te geweldig dat er 2 gringo's instapten. Ik kreeg een heel kruisverhoor, bleek dat het studenten waren op een leraren-opleiding. Zelden zo'n nieuwsgierige aagjes meegemaakt! Was vermoeiend, alles in het spaans (lekker rustig voor Laura). 's Avonds een restaurantje uitgezocht, het  is geen straf om elke dag te gaan uit eten voor nog geen 10 euro voor een hoofdgerecht en drankje, voor 2 personen.

We hadden voor de dag erna een tour gereserveerd naar de mijnen van Potosi. Bewust bij een bureautje dat als enige met (ex-)mijnwerkers werkt. Op naar de mijnen, de gids die we hadden (Pedro) heeft zelf van zijn 10e t/m 15e in de mijn gewerkt, samen met zijn broers en vader. Hij is gestopt vanwege rugklachten en het toerisme ingegaan. Eerst een stop gemaakt bij een markt speciaal voor de mijnwerkers. Hier kon je cocabladeren, sap, alcohol met 96% en helmen etc. kopen als cadeau voor de mijnwerkers. Er zijn 3 zaterdagen op een rij dat het een feestdag is, dat betekent dat er niet zoveel aan het werk zijn, maar allemaal aan het drinken zijn. Liters bier en dat sterke spul! Zo zagen we zelfs een paar mannen die net 24 uur hadden gewerkt en nu aan het bier zaten. Ongelooflijk, kan niet goed zijn! Wij hebben het maar gelaten bij sap en cocabladeren (waar we de helft zelf van op hebben). Nog een flink stuk gestegen met de bus en ergens midden in de berg moesten we de mijn in. De eerste meters waren verschrikkelijk! Kei warm, heel benauwd en we dachten bijna dat we het nooit zouden redden 2 uur in die mijnen. Na nog wat meters leek het een beetje te wennen. De stukken waar je rechtop kon lopen waren prima, maar als je moest bukken kreeg je het veel benauwder, en ook niet al te goed voor de rug van Laura. Gelukkig zijn we 2 keer tussendoor even gaan zitten en heeft Pedro ons een indrukwekkende uitleg gegeven over de mijnen. Het zijn alleen maar mannen, tussen de 14 en 55 jaar. Tot 18 is tegenwoordig een uitzondering (gelukkig!). Vaak werken ze met een klein groepje, familie ofzo. De gemiddelde leeftijdsverwachting van die mannen is 55 (normaal 65 in Bolivia). Het hangt er heel erg af van de leefomstandigheden buiten de grot, er zijn er die alleen maar roken en drinken, maar ook die 2-3 uur werken in de mijn, dan even naar buiten gaan voor een uur en dan nog een paar uur werken. Toch heb je al kans op mijnziektes als je elke dag een half uur in de mijn bent. Wat hebben wij respect voor die mannen zeg. Ik zou het nooit kunnen! We hebben nog even gepauzeerd bij Tio, een superlelijk beeld met een hele grote piemel! Hier doen de mijnwerkers wensen. Onze gids heeft voor ons alcohol gesprenkeld voor kindjes en trouwen. We moesten nog een verdieping hoger met 3 ladders. Dit was echt heel zwaar! Na een kleine 2 uur waren we heel blij dat we weer daglicht zagen. Meteen mochten we gaan kijken bij de offering van lama's. Er waren 4 lama's met een doorgesneden keel die geveld werden door de mannen, de vrouwen waren bezig met vuur maken om al het vlees op te garen. Met 20 man zouden ze alle 4 de lama's burgemeester maken. Het was heel indrukwekkend om te zien, alles bij elkaar eigenlijk. Ik heb nog gepraat met een van de mijnwerkers die daar al sinds 1985 in die mijnen werkt… ongelooflijk.. Absoluut geen spijt dat we gegaan zijn, het was de moeite waard, maar ook dramatisch dat dit soort werk nog bestaat. 's Avonds hebben we onze allereerste vleesfondue samen op en dat in Bolivia. En na het eten liepen we nog langs een theater waar een vrouw ons naar binnen riep. Over 10 minuten begon een opname voor het programma 'Yo soy…' in Nederland bekend als 'My name is…'. Zaten we dan als enige toerist tussen familie en vrienden van de kandidaten met spandoeken, sterretjes en ballonnen. Er zouden 15 kandidaten zijn en na 8 zangers en een loterij hielden we het voor gezien. We vroegen ons toch af of dit serieus was, het leek meer op voorrondes waar je heel hard om valse noten mag lachen. Niemand lachte, dus dat zal wel niet, maar wij hebben toch een aantal keer veel moeite moeten doen om niet in lachen uit te barsten. Erg grappig om mee te maken!

Afgelopen zondag zijn we van Potosi doorgereisd naar Sucre, dat gelukkig iets lager ligt. Daar zijn we nu al een paar dagen aan het relaxen. Maar daarover weer meer in het volgende verslag. We liepen nog steeds wat achter met foto's, de laatste foto's van Argentinië staan nu op de site en die bij dit verslag horen ook (weer even geluk gehad met een snellere verbinding).

Muchos saludos a todos y lieve groeten van ons!